آنچه در این مقاله می خوانید، شناسایی خطرات احتمالی استفاده از مواد افیونی ، شامل:
- چگونه داروهای مسکن ضد درد افیونی ، هروئین و سایر داروهای مخدر کار می کنند
- چرا وابستگی به مواد افیونی (یا اعتیاد به هروئین) می تواند قبل از مصرف آن ایجاد شود
- چه زمانی ریسک اوردوز مواد افیونی شدید است
- کدام روش درمانی برای اختلال مصرف مواد افیونی مؤثرترین است
بیایید با چند تعریف اساسی شروع کنیم.
مواد افیونی چیست؟
پزشکان معمولاً برای تسکین درد حاد ناشی از صدمات، جراحی ها، دندان درد یا سایر جراحی های پزشکی و دندانپزشکی یا برای کاهش درد مزمن، این داروها مخدر را تجویز می کنند با این حال، مطالعات نشان می دهد که مصرف طولانی مدت مواد افیونی برای دردهای مزمن بی اثر باشد و خطر اعتیاد به همراه دارد. ممکن است برخی از داروهای شناخته شده تر افیونی که برای درد تجویز می شوند را بشناسید، از جمله:
- مورفین
- کدئین
- دیاستیل مورفین
- Hydromorphone (Dilaudid)
- هیدروکودون (ویکودین، لورتاب)
- تریاک
- Oxycodone (OxyContin Percocet)
- Oxymorphone
- مپریدین (دمیرول)
- متادون
- فنتانیل (Sublimaze، Actiq)
- ترامادول
چه ارتباطی بین دارو های مسکن ضد درد و هروئین وجود دارد؟
اعتیاد به داروهای افیونی (مسکن ها) باعث شده است که هروئین به عنوان یک جایگزین ارزان تر و با دسترسی بیشتر مورد استفاده قرار گیرد. هروئین، یک ماده غیرقانونی بسیار اعتیاد آور است که به طور معمول برای خوش گذرانی استفاده می شود، به صورت یک ماده تار سیاه یا پودر سفید یا قهوه ای عرضه می شود.
هروئین می تواند دود شود یا از طریق بینی مصرف شود، اما این مواد برای رسیدن سریعتر به مرحله مستی، به طور معمول به رگ تزریق می شود. تزریق بیشتر از این مقدار، برای مصرف کنندگان همراه با ریسک خواهد بود، زیرا که اوردوز از این طریق آسان تر اتفاق می افتد، و همچنین بیماری و عفونت ها می توانند توسط سوزنهای کثیف پخش شوند.
چگونه مواد مخدر عمل می کنند و چرا اینقدر اعتیاد آور هستند؟
وقتی مولکولهای مواد افیونی از طریق جریان خون و مغز حرکت می کنند، به گیرنده های مواد افیونی روی سطح سلول های خاصی متصل می شوند. واکنش شیمیایی ایجاد شده در مرکز پاسخگویی مغز، همان واکنشی است که مغز به لذت شدید نشان می دهد. و مانند اعمال لذت بخشی مثل غذا خوردن، نوشیدن مایعات، مراقبت از نوزادان و … -که برای تمام موجودات زنده مورد نیاز است- خواهد بود.
این فعالیت های مبتنی بر پاداش و بقا منجر به آزادسازی دوپامین در مرکز پاسخگویی مغز می شود. اما مصرف مواد افیونی مانند سوء مصرف هرگونه مواد مخدر دیگر، باعث آزاد شدن دوپامین در مقادیر زیادی می شود، بسیار فراتر از آنچه برای لذت بردن یا زنده نگه داشتن ما لازم است. در این فرایند، مغز این گونه برنامه ریزی شده است که: اتفاق بسیار مهمی رخ داده و باید آن را تکرار کرد.
داروهای افیونی همچنین می توانند سرخوشی را القا کنند، هنگامی به روش های دیگری غیر از روش های تجویز شده یا توصیه شده مصرف شود، می تواند اثر شدیدتری داشته باشد. به عنوان مثال، اگرچه داروی ضد درد OxyContin به صورت قرص تجویز می شود، برای افزایش اثرات سرخوشی، دارو را می توان از راه بینی مصرف و یا تزریق کرد. عواقب ناخواسته سوء استفاده از داروهای افیونی از این طریق می تواند منجر به مشکلات جدی پزشکی، حتی اوردوز مواد افیونی شود.
اعتیاد با عنوان استفاده اجباری و غیر قابل کنترل مواد مخدر و مشروبات الکلی بدون در نظر گرفتن عواقب نامطلوب آن تعریف شده است. وابستگی وقتی اتفاق می افتد که بدن به حضور دارو سازگار شود و عادت می کند، در صورت کاهش یا قطع دارو، علائم ترک ظاهر می شود.
مصرف طولانی مدت و با میزان بالای داروهای افیونی، مغز را طوری تغییر می دهد که مغز در صورت وجود دارو تاحدودی به طور عادی عمل کند و هنگام نبودن دارو به طور غیر طبیعی عمل کند. این تغییر در عملکرد مغز منجر به زیاده خواهی دارو (نیاز به مقادیر بالاتر و بالاتر برای رسیدن به همان اثر قبلی ؛ “تعقیب اژدها”) و وابستگی به مواد افیونی (یا اعتیاد به هروئین) شده که بخشی از آن با حساسیت به علائم ترک مشخص می شود.
سرخوشی حسی است که اکثر مصرف کنندگان مواد افیونی به دنبال آن هستند، اما به احتمال زیاد اثر آن نیز با استفاده طولانی مدت مواد کاهش می یابد.
به همین خاطر گفته می شود فرد مبتلا به اعتیاد به مواد افیونی از این دارو برای احساس “طبیعی بودن” استفاده می کند. اگرچه ممکن است فکر کنید فرد معتاد به مواد مخدر یا هروئین از استفاده آن لذت می برد، ولی اکثر افرادی که به مواد افیونی اعتیاد دارند، نمی توانند آخرین باری را که مصرف مواد برای آنها لذت بخش بوده را بخاطر بیاورند. از یک مرحله به بعد، سوء مصرف مواد و وابستگی، به عذاب و زحمت تبدیل شده و چرخه اعتیاد به شکنجه تبدیل می شود.
علائم و عوارض جانبی اعتیاد به مواد افیونی کدامند؟
شرایط هر شخص متفاوت است، اما به طور کلی، اختلال در مصرف مواد افیونی وضعیتی است که هم فرآیند جسمی و هم روانی را در بر می گیرد. پیشرفت بیماری می تواند به حدی افزایشی باشد که تا زمان بروز بحران شناسایی نشود. در اینجا هشت علائم هشدار دهنده احتمالی سوء مصرف مواد افیونی یا هروئین ذکر شده است:
- مصرف دارو در مقادیرزیاد یا در مدت زمان طولانی تر از آنچه در نظر گرفته شده یا تجویز شده است
- میل مداوم یا تلاش ناموفق برای کاهش یا کنترل مصرف مواد مخدر
- صرف مقدار زیادی وقت و تلاش برای دریافت، استفاده و بهبودی از اثرات ناشی از استفاده دارو
- هوس شدید یا تمایل شدید و یا اشتیاق به استفاده
- عدم انجام تعهدات در محل کار، مدرسه یا خانه به دلیل سوء مصرف مواد مخدر
- استفاده مواد علیرغم مشکلات مداوم یا مکرر اجتماعی یا شخصی ناشی از مصرف
- استفاده مداوم علیرغم موقعیت هایی که از نظر جسمی می توانند خطرناک باشند از جمله خطر اوردوز
- استفاده علیرغم آگاهی از مشکلات بالقوه سلامت جسمی یا روانی
مانند انواع اعتیاد به مواد مخدر یا مشروبات الکل، داشتن سابقه خانوادگی سوء مصرف مواد، خطر ابتلا به وابستگی را افزایش می دهد.
علائم دیگر، آثار یا عوارض جانبی سوء مصرف مواد افیونی یا مصرف هروئین شامل موارد زیر است:
- تغییرات سلامت روان، رفتاری یا روانی مشکل ساز مانند اضطراب، قضاوت ضعیف یا بی تفاوتی
- خواب آلودگی یا کما
- اختلال در عملکرد ذهنی
- لکنت زبان
- مردمک چشم منقبض شده
- سرخوشی
- تنفس کند شده
- دهان خشک
- حالت تهوع
- یبوست
- گرفتگی شکم
- جوش پوستی و عفونت
- افزایش وزن
- مشکلات قاعدگی
- افسردگی
- سردرد
- خوابهای بد
- از دست دادن میل جنسی، اختلال عملکرد جنسی
- نوسانات خلقی
- رگهای فرو رفته
- خطر HIV، هپاتیت B یا C
- سقط جنین
- عفونت های قلب و دریچه ها
علائم هشدار دهنده مصرف بیش از حد مواد افیونی چیست؟
مصرف دوز زیاد هروئین یا هر مواد مخدر دیگر ممکن است به افسردگی شدید با احتمال شدید اوردوز و مرگ همراه باشد. سوء مصرف مواد افیونی با خطر بالای خودکشی نیز همراه است. علائم اوردوز ممکن است شامل موارد ذیل شود:
- تنفس با عمق کم
- مردمک چشم کوچک شده
- تشنج
- کما
- تغییر در سیستم عصبی
- کاهش علائم حیاتی
- پوست کدر یا سرد یا لبهای مایل به قرمز
قدرت هروئین غیرقابل پیش بینی است، زیرا مواد دیگری مانند فنتانیل، برای افزایش میزان آن و یا افزایش شدت تاثیر آن افزوده می شوند. هروئینیکی از موادی است که در اغلب موارد پزشکان معالج مرگ و میر ناشی از سوء مصرف آن را گزارش می دهند.
خودداری و ترک مواد افیونی چیست؟
خودداری و ترک مواد افیونی زمانی اتفاق می افتد که بدن با کاهش یا قطع مصرف مواد مخدر خود را سازگار می کند. تاثیرات خودداری و ترک به صورت ویژه ای چالش برانگیز هستند و در واقع از اینکه برخی افراد معتاد بتوانند از کمک های مورد نیاز بهره بگیرند، جلوگیری می کند. علائم ترک مواد افیونی شامل موارد زیر است:
- بی قراری
- درد عضلانی، درد، سفتی بدن، اسپاسم و درد استخوان
- بیخوابی
- اسهال
- استفراغ
- گرگرفتگی
- حرکات غیر ارادی پا
- تحریک پذیری
- اضطراب، وحشت
- خارش
- پرخاش
- ضربان قلب سریع
- فشار خون خفیف
- آبریزش بینی
- عرق کردن، لرزیدن
- علائم آنفلوانزا، تب
- خمیازه
- تشنج
- مشکلات خواب
- ترس، پارانویا
در اوج خودداری و ترک مواد افیونی، علائم معمولاً شامل اضطراب شدید، لرز، گرفتگی عضلات، درد مفاصل و درد استخوان عمیق نیز آشکار می شود.
عواقب طولانی مدت خودداری و ترک مواد افیونی، از جمله اضطراب، افسردگی و هوس می تواند ماهها و حتی سالها پس از ترک ادامه یابد. معتادان بهبودیافته ممکن است نسبت به درد واقعی یاخیالی حساس تر شوند و آسیب پذیری بیشتر در برابر وقایع استرس زا داشته باشند.
تمایل به احساس “طبیعی بودن” دوباره، فرار از حالت به ظاهر دائمی تنگی نفس، معتادان بهبودیافته مواد افیونی را در معرض خطر بالای بازگشت به مصرف مواد، و حتی غم انگیزتر از آن، در معرض خطر اوردوز، سرکوب تنفسی و مرگ قرار می دهد. هنگامی که افراد مبتلا به وابستگی به مواد افیونی ترک می کنند اگر پس از هفته ها یا ماهها و یا حتی سالها دوباره مصرف راشروع کنند، میزان تحمل مواد آنها به گونه ای تغییر می کند که مقداری که قبلاً مصرف می کردند می تواند برای آنها کشنده باشد.
در آخر امیدواریم مطالب این مقاله توانسته باشد پاسخگوی سوالات شما در زمینه مواد افیونی و اعتیاد باشد. لطفا نظرات و دانسته های خود را با ما و دیگر خوانندگان این مطلب در قسمت نظرات به اشتراک بگذارید.
