اعتیاد به مواد مخدر یا الکل به یکی از مشکلات شایع و جدی در جامعه تبدیل‌شده است؛ اما تأثیرات آن فقط بر فرد معتاد محدود نمی‌شود و بر خانواده و فرزندان نیز تأثیرات شدیدی دارد. ساده‌ترین تاثیر اعتیاد بر روی خانواده و فرزندان سرکوب‌شدن حس شادی اعضای خانواده است. هنگامی که فردی اعتیاد دارد نسبت به مواد مخدر وابسته می‌شود و گرایش خود را نسبت به خانواده از دست می‌دهد. این فاصله‌گرفتن باعث آسیب‌های روحی در فرزندان می‌شود. در این مقاله به بررسی اثر اعتیاد والدین بر فرزندان و تاثیر اعتیاد بر خانواده پرداخته‌ایم. برای آشنایی با آسیب های اجتماعی اعتیاد در خانواده در ادامه با ما باشید.
برای مطالعه مقاله «نقد و بررسی کتاب شفای زندگی»کلیک کنید.
تاثیر اعتیاد بر خانواده
اعتیاد به مواد مخدر و الکل باعث تغییر شخصیت، رفتار و عملکرد فرد می‌شود و بر خانواده او نیز تاثیر می‌گذارد. تاثیر اعتیاد بر خانواده بیش از حد انتظار است و حتی می‌تواند روابط صمیمانه خانوادگی را برای همیشه نابود کند. برخی از انواع تاثیر اعتیاد بر خانواده عبارت‌اند از:
- نارضایتی و افسردگی خانواده: اعتیاد باعث نارضایتی و افسردگی در خانواده می‌شود. همچنین رفتار خانواده نسبت به فرد دارای اعتیاد تغییر می‌کند.
- بروز خشونت و تعارضات: به دلیل اینکه خانواده نمی‌تواند مانع از مصرف مواد توسط فرد دارای اعتیاد شود، در خانواده خشونت و آزردگی بروز پیدا می‌کند.
- مشکلات مالی: در مبحث تاثیر اعتیاد بر خانواده مشکلات مالی یکی از تأثیرات منفی است که به خانواده برای هزینه‌ها فشار زیادی وارد می‌شود.
- تغییر در ارتباطات خانوادگی: تغییر سبک زندگی در جهت منفی از تاثیر اعتیاد بر خانواده و فرزندان است. همچنین به دلیل عدم کنترل فرد نسبت به مصرف مواد مخدر در طول زمان و وابستگی بیشتر فرد معتاد به مواد، ارتباطات خانوادگی هم با دیگران کمتر می‌شود.
اثرات اعتیاد بر زندگی
گرایش و وابستگی شدید فرد معتاد به مصرف مواد و فاصله‌گرفتن و کاهش روابط عاطفی با اعضای خانواده همگی تأثیرات منفی زیادی بر خانواده و فرزندان دارند. در ادامه اثرات اعتیاد بر زندگی را بررسی می‌کنیم. این اثرات عبارتند از:
۱. فرسودگی روابط خانوادگی
فرسودگی روابط خانوادگی از پیامد و تاثیر اعتیاد بر خانواده و زندگی است. فرد معتاد ممکن است به دلیل تمرکز خود بر مصرف مواد مخدر یا الکل، روابط خود با اعضای خانواده را کمتر کند. همچنین، این فرد ممکن است به دلیل مشکلات روانی و اجتماعی که به دلیل اعتیادش پیش می‌آید، دچار اختلافات زیادی با اعضای خانواده خود شود. برای جلوگیری از بروز انواع تاثیر اعتیاد بر خانواده مقاله اصولی‌ترین راه‌های پیشگیری از اعتیاد را نیز مطالعه کنید.
۲. کاهش توانایی‌های والدین
هنگامی که والدین نسبت به مصرف مواد مخدر یا هر گونه مواد اعتیادآور، اعتیاد داشته باشند؛ پیامد آن می‌تواند کاهش توانایی‌های آن‌ها در مراقبت از فرزندان باشد فرد معتاد به دلیل وابستگی به مواد، نمی‌تواند به‌خوبی مسئولیت‌های خود را بر عهده بگیرد و این موضوع ممکن است باعث کاهش توانایی‌های والدین در مراقبت از فرزندان شود.
۳. خطرات جسمی و روانی
اعتیاد می‌تواند باعث بروز خطرات جسمی و روانی برای فرد معتاد شود. میزان آسیب‌های جسمی و روانی می‌تواند تا حدی باشد که فرد به مراقبت‌های پزشکی و درمانی نیاز پیدا کند. این مسئله برای خانواده هزینه‌های بالایی دارد و به دلیل شرایط سخت زندگی و نیاز به مراقبت از فرد معتاد، باعث ایجاد استرس و اضطراب برای خانواده خواهد شد.
۴. ایجاد نگرانی در فرزندان
خانواده اولین بستری است که اعتیاد افراد می‌تواند تأثیرات منفی بر روی آن داشته باشد. در خانواده اعتیاد والدین می‌تواند باعث ایجاد نگرانی در فرزندان شود. فرزندان ممکن است با دیدن والدین خود که به مواد مخدر یا الکل اعتیاد دارند، احساس ناامنی می‌کنند و تأثیرات روحی مخربی بر آن‌ها می‌گذارد. همچنین، فرزندان ممکن است به دلیل اعتیاد والدین، در مدرسه و جامعه موفقیت کمتری به دست آورند.
برای مطالعه مقاله «تغییرات مثبت در زندگی؛ چگونه تغییرات کوچک زمینه ساز تغییرات بزرگ می‌شوند؟» کلیک کنید.
۵. اختلافات خانوادگی
اعتیاد ممکن است باعث ایجاد اختلافات جدی بین اعضای خانواده شود. این اختلافات ممکن است در برخی موارد منجر به جدایی و تفکیک خانواده شود. همچنین، فرد معتاد ممکن است به دلیل عدم توانایی در رفع مشکلات اجتماعی و روانی خود و گرایش به خشونت، اختلافات جدی با اعضای خانواده داشته باشد. اختلافات خانوادگی که تاثیر اعتیاد بر خانواده است می‌تواند منجر به جدایی و طلاق پدر و مادر و از هم پاشیدن کانون خانواده شود؛ بنابراین، می‌توان گفت که اعتیاد می‌تواند بر خانواده‌ها و فرزندانشان تأثیرات شدیدی بگذارد.
برای جلوگیری از بروز انواع تاثیر اعتیاد بر خانواده، لازم است که افراد معتاد به درمانگاه‌های معتبر مراجعه کنند و خانواده‌های آن‌ها نیز باید به دنبال پشتیبانی از این افراد باشند. برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله ترک اعتیاد و بهبود روابط زناشویی را مطالعه کنید.
اثر اعتیاد والدین بر فرزندان
اثر اعتیاد والدین بر فرزندان نیز شایع و جدی است و ممکن است بر روی رشد و توسعه فردی آن‌ها تأثیرات جبران‌ناپذیری داشته باشد. برخی از انواع اثر اعتیاد والدین بر فرزندان عبارت‌اند از:
- اختلال در رفتار و عملکرد فرزندان که منجر به رفتارهای خشونت‌آمیز، کاهش عملکرد تحصیلی و مشکلات رفتاری می‌شود.
- اضطراب و افسردگی باعث اختلال در رشد روانی فرزندان می‌شود.
- احساس خردشدن و عدم‌اطمینان که منجر به کاهش اعتمادبه‌نفس و ایجاد ناامیدی در فرزندان می‌شود.
- افزایش خطر اعتیاد که نشات گرفته از والدین معتاد و محیط خانوادگی ناپایدار می‌تواند باشد.
- ناپایداری رفتاری از دیگر تاثیرات اعتیاد والدین بر فرزندان است که می‌تواند باعث عدم توانایی فرزند در پذیرش مسئولیت‌هایش شود.
به‌طورکلی، تأثیر اعتیاد والدین بر فرزندان می‌تواند به شکلی مخرب و شدید بر روی روان و رفتار آن‌ها باشد؛ بنابراین، برای کمک به پیشگیری از این مشکلات، لازم است که والدین به موضوع اعتیاد و تأثیر اعتیاد بر خانواده خود توجه کافی را داشته باشند.
آسیب‌های اجتماعی اعتیاد در خانواده
اعتیاد به یکی از مشکلات جدی اجتماعی تبدیل‌شده است که بر خانواده و جامعه تأثیرات جبران‌ناپذیری دارد. برخی از آسیب های اجتماعی اعتیاد در خانواده عبارت‌اند از:
- تحولات شخصیتی: تحولات شخصیتی در دسته آسیب های اجتماعی اعتیاد قرار دارد. ممکن است فرد دارای اعتیاد احساس تنهایی، افسردگی، استرس و عصبانیت داشته باشد.
- کاهش عملکرد تحصیلی و اجتماعی: به دلیل تأثیرات روانی اعتیاد بر فرزندان و جو متشنج خانواده، فرزندان عملکرد تحصیلی مناسبی نخواهند داشت.
- خطر جدایی و طلاق به دلیل وابستگی فرد معتاد به مواد اتفاق می‌افتد و نتیجه ضعیف‌شدن روابط خانوادگی، طلاق والدین از یکدیگر است.
درنتیجه، اعتیاد یک مشکل جدی برای خانواده‌ها است و ممکن است باعث تغییراتی در زندگی افراد و جامعه شود. برای کاهش آسیب‌های اجتماعی اعتیاد در خانواده، آگاهی افراد نسبت به این موضوع، پیشگیری و درمان به‌موقع از اهمیت بالایی برخوردار است.
تسهیلگران
تسهیلگران و جهاد دانشگاهی علامه طباطبایی، برگزارکننده دوره‌های آموزشی اعتیاد و خانواده به توانمندسازی و اشتغالزایی خانواده‌ها و معتادان بهبود یافته کمک می‌کند.
نتیجه‌گیری
داشتن اعتیاد علاوه بر درگیرکردن فرد وابسته به مواد و ایجاد مشکلات برای او، بر خانواده و فرزندان نیز اثرات جبران‌ناپذیری دارد؛ لذا، آگاهی از انواع تاثیر اعتیاد بر خانواده و اثر اعتیاد والدین بر فرزندان بسیار حائز اهمیت است و انجام اقدامات لازم برای پیشگیری و درمان اعتیاد و حفظ رابطه خانوادگی سالم ضروری است. امیدواریم که بامطالعه این مقاله با آسیب‌های اجتماعی اعتیاد در خانواده به طور کامل آشنا شده باشید. برای جلوگیری از تأثیرات منفی اعتیاد در تمام ابعاد زندگی فرد و خانواده‌اش لازم است با پشتیبانی خانواده به او در ترک‌کردن و مراجعه به مراکز ترک اعتیاد کمک شود.
