تاثیر ورزش بر ترک اعتیاد به‌نوعی است که حتی در صورتی هم که ملایم و کم باشد؛ اما به‌صورت مرتب انجام شود میل به استفاده از مواد مخدر را کم میکند. ترک اعتیاد همراه با ورزش روشی بسیار مؤثر و کارآمد است همچنین ورزش می‌تواند روابط ناسالم و عادت‌های بد شما را کاهش دهد، استرس را از بین برده و به شما حس خوبی را القا کند. زمانی که شما شروع می‌کنید به محافظت از بدن، بدنی که آن را در هنگام مصرف، در معرض آسیبهای مواد مخدر قرار داده‌اید، قطعاً احساس بسیار خوشایندی خواهید داشت.
رابطه بین ترک اعتیاد و ورزش کردن به این صورت است که بی‌شک ورزش آسیبهای بدن را ترمیم میکند و به دلیل رشد بافت‌های عضلانی جدید و بهبود فیزیولوژی کلی بدن سبب میشود بدن سریع‌تر التیام یابد. یکی دیگر از تأثیرات بسیار مهم ورزش این است که موجب رشد بافت جدید مغزی و همچنین ترمیم آسیبهای مغزی مخصوصاً ترمیم گیرنده‌های سروتونین و دوپامین میشود که در دوران اعتیاد به‌شدت آسیب‌دیده بودند. در این مقاله از تسهیلگران به بررسی دقیق تاثیر ورزش بر ترک اعتیاد پرداخته شده است.
تاثیر و نقش ورزش در پیشگیری از اعتیاد
از جمله مهم‌ترین علت‌های گرایش به اعتیاد می‌توان به کسب لذت، تنهایی مداوم، معاشرت با دوستان ناباب یا معتاد و نداشتن تفریحات سالم و… اشاره کرد. فعالیت‌های بدنی و ورزش آثاری مشابه با مصرف مواد مخدر و روان‌گردان مانند سرخوشی، نشاط، شادابی، تسکین درد، اعتمادبه‌نفس، کاهش استرس و افسردگی در فرد ایجاد میکنند و با ورزش‌کردن فرد با دوستان سالم معاشرت میکند و از تنهایی و انزوا خارج میشود. از سوی دیگر با ورزش‌کردن به‌صورت منظم عضلات و مفاصل سالم و قوی باقی می‌مانند و از زوال و تحلیل زودرس آنها جلوگیری میشود.
همچنین تاثیر ورزش بر ترک اعتیاد موجب کاهش فشارهای روحی و روانی میشود و قدرت کنارآمدن با فشارهای روحی و روانی زندگی روزمره در فرد را تقویت میکند. به همین خاطر می‌توان گفت ترک اعتیاد همراه با ورزش بهترین جایگزین و مناسب‌ترین راه جهت پیشگیری از اعتیاد است.
آیا ورزش می تواند به افراد در بهبودی اعتیاد کمک کند؟
تاثیر ورزش بر ترک اعتیاد و در بهبود روند اعتیاد می‌تواند یک روش نویدبخش باشد. طبق مطالعات انجام شده بر روی حیوانات نشان داده شده است که شناکردن به‌صورت منظم، موجب کاهش ارادی مصرف مورفین در موش‌های وابسته به مواد افیونی و همچنین دسترسی به یک‌چرخه ورزشی سبب کاهش کوکائین در موش‌های وابسته به دارو شده است.
طبق یک مطالعه کوچک که بر روی انسان انجام شده است یک برنامه ورزشی را برای ۳۸ زن و مرد که از انواع مواد مانند مواد افیونی، آمفتامین و کوکائین استفاده می‌کردند را مورد بررسی قرار داده است. شرکت‌کنندگان موافقت نمودند سه بار در هفته و به مدت دو تا شش ماه در تمرینات گروهی شرکت نمایند. بیست نفر مداخله را به پایان رساندند. زمانی که یک سال بعد دوباره مورد ارزیابی قرار گرفتند ۱۰ نفر از آنها مصرف مواد خود را کاهش داده بودند.
تاثیر ورزش بر ترک اعتیاد؛ ورزش چگونه بر ترک اعتیاد تأثیر می گذارد؟
ترک اکثر مخدرها بیمار را با عوارض ترک روبرو می‌نماید یکی از بهترین روش های ترک اعتیاد ورزش کردن است. تاثیر ورزش بر ترک اعتیاد و شدت و نوع عارضه‌های ترک، به عوامل مختلفی مانند وضعیت جسمی فرد و نوع مواد مخدر مصرفی بستگی دارد. هر چقدر شدت اعتیاد به مواد مخدر بیشتر باشد عارضه‌های ترک اعتیاد نیز بیشتر خواهد بود.
ورزش منظم عوارض اصلی ترک اعتیاد مثل افسردگی، استرس و اضطراب را کاهش میدهد. مطالعات نشان‌دهنده این موضوع است که سیگاریهایی که در دورههای ورزشی شرکت میکنند تمایلی به کشیدن سیگار ندارند و عارضه‌های ترک در آنها کاهش پیدا میکند. ترک اعتیاد همراه با ورزش منظم با تأثیرات زیر به ترک اعتیاد کمک میکند.
- کاهش استرس: ورزش‌کردن موجب ترشح اندورفین و بهبود گردش خون و همچنین سبب کنترل و کاهش استرس میشود.
- بهبود کیفیت خواب: ورزش منظم موجب میشود بدن خسته شود و شخص خواب عمیقتری داشته باشد.
- بهبودی خلق‌وخو: ترشح اندورفین احساس شادی و نشاط را افزایش میدهد و موجب کاهش علائم افسردگی میشود.
- افزایش انرژی: با ورزش خستگی و بیحالی دوره درمان اعتیاد کاهش پیدا میکند.
- سیستم ایمنی قوی‌تر: موجب میشود آسیبهای جسمی و روحی ناشی از اعتیاد التیام یابد.
ترک اعتیاد همراه با ورزش؛ کدام ورزش ها برای ترک اعتیاد مناسب هستند؟
همان گونه که در بالا بیان شد تاثیر ورزش بر ترک اعتیاد بسیار مؤثر و کارآمد است؛ اما به‌طورکلی برای ترک اعتیاد تمرینات خاصی وجود ندارد. در حقیقت می‌توان گفت هر نوع فعالیت بدنی در بهبودی ترک مواد مخدر مفید است. بهتر است بیمار معتاد با مشورت پزشک متخصص ترک اعتیاد، برنامه و نوع ورزش خود را انتخاب نماید.
پزشک متخصص ترک اعتیاد سن و وضعیت جسمانی بیمار را موردتوجه قرار میدهد. همچنین نوع ماده مخدر مصرفی و مدت و شدت اعتیاد فرد را در نظر میگیرد تا روش مناسب ترک اعتیاد را پیشنهاد و بهترین کمک را به فرد بیمار کند. فهرست زیر به‌صورت کلی بهترین ورزشهای مناسب در زمان ترک اعتیاد را ارائه میکند.
- شنا و دوچرخه‌سواری
- پیاده‌روی و دویدن
- یوگا، تمرینات قدرتی و هوازی
- والیبال، بدمینتون و ورزشهای گروهی
- تنیس‌روی‌میز
- کوهنوردی و پرتاب دارت
- بازیهای بومی و سنتی
- ورزشهای باستانی یا زورخانهای
- رقص و حرکات موزون به همراه موسیقی
نقش ورزش بر روحیه معتاد در حال ترک
طبق مطالعات متعدد افراد معتادی که ترک اعتیاد همراه با ورزش کردن را تجربه میکنند بعد از ترک دارای خلق‌وخوی بهتری در مقایسه با بیمارانی هستند که اعتیادشان را بدون ورزش ترک میکنند. محققان یک برنامه ورزشی را که به ۳۸ زن و مرد که به انواع مخدر مانند حشیش، شیشه و کوکائین استفاده می‌کردند، پیشنهاد نمودند. شرکت‌کنندگان در این برنامه ورزشی توافق کردند سه بار در هفته و به مدت دو تا شش ماه در تمرینات گروهی شرکت نمایند.
بیست نفر این مراحل را به پایان رساندند. زمانی که یک سال بعد دوباره مورد ارزیابی مجدد قرار گرفتند پنج نفر به‌صورت کامل مصرف مواد مخدر را ترک کرده بودند و ۱۰ نفر نیز مصرف خود را کاهش داده بودند. از جمله دیگر آثار و تاثیر ورزش بر ترک اعتیاد که فعالیت بدنی مناسب بر روحیه فرد معتاد دارد به‌صورت زیر است:
- ایجاد حالتی که آنها را از مصرف دخانیات منحرف میکند
- تأثیر مثبت بر تعاملات اجتماعی و ارتباطات و همچنین قوی کردن آن
- کمک به درمان اضطراب و افسردگی
برای ترک اعتیاد با ورزش چه باید کرد؟
برای ترک اعتیاد با ورزش اولین قدم مشورت با پزشک متخصص ترک اعتیاد است. ترک اعتیاد همراه با ورزش به نظر پزشک متخصص و به شرایط جسمی و روحی بیمار بستگی دارد و پزشک تلاش میکند بهترین برنامه ورزشی را انتخاب نماید. برای ورزشکارانی که عضله‌سازی برای آنها اهمیت بسیار دارد این برنامه متفاوت خواهد بود.
تاثیر ورزش بر ترک اعتیاد و اینکه چند روز بعد از ترک اعتیاد می‌توان ورزش را شروع نمود هم توسط پزشک متخصص تعیین میشود. همچنین این موضوع به عوامل متعددی وابسته است. لازم است بیمار از ورزشهای مفید جهت ترک اعتیاد آگاه باشد؛ ولی شروع ورزش لازم است با حرکات سبک انجام شود. داشتن رژیم غذایی مناسب در کنار ورزش دارای اهمیت بسیاری است؛ زیرا به کاهش طول دوره درمان کمک می‌نماید.
همچنین ورزش علاوه بر اینکه بیمار را از نظر روحی برای ترک اعتیاد آماده میکند، آسیبهای عصبی و جسمی ناشی از اعتیاد را نیز بهبود میبخشد. باید توجه داشت که هیچ ورزشی نمی‌تواند به‌تنهایی درمان کاملی برای ترک اعتیاد و سم‌زدایی محسوب شود.
لازم است در کنار ورزش توسط پزشک نیز دارو برای فرد بیمار تجویز شود. همچنین بیمار به طور مرتب در مطب یا کلینیک درمانی ویزیت شود. توصیه ویژه بر این است که از مراجعه به افراد غیرمتخصص پرهیز شود. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله آموزشی نکات مهم در ترک الکل و مواد مخدر را مطالعه نمایید.
جمع‌بندی
تاثیر ورزش بر ترک اعتیاد به‌عنوان یک درمان تکمیلی برای اعتیاد، از پتانسیل کشف نشده بسیاری برخوردار است. ترک اعتیاد همراه با ورزش و اثرات مفید آن چه در خلق‌وخو و چه در علائم ترک، اثر آن برای کمک به افراد در حال بهبودی از اعتیاد؛ برای داشتن احساس بهتر سلامتی و جلوگیری از لغزش کاملاً اثبات شده است. رابطه بین ترک اعتیاد و ورزش کردن به‌نوعی است که ورزش حتی به ترمیم برخی آسیبهای عصبی ناشی از مصرف مواد مخدر کمک میکند.
همچنین ورزش موجب رشد بافت جدید مغزی و ترمیم آسیبهای مغزی بخصوص ترمیم گیرنده‌های سروتونین و دوپامین میشود که در دوران اعتیاد آسیب‌دیده‌اند. بااین‌وجود ورزش به‌تنهایی به شما کمک نمی‌کند. در وهله اول لازم است بدانید که چرا معتاد شده‌اید، عوامل محرک را تشخیص دهید و روش‌های مؤثرتری را برای مدیریت احساسات خود یاد بگیرید. بااین‌حال ورزش می‌تواند به بهبود حالت عاطفی شما کمک کند و امکان دارد اثربخشی سایر روش‌های درمانی را بهبود بخشد.
درمان ترک اعتیاد مستلزم پیروی از روش‌های علمی و روان‌شناختی معتبر است. پیگیری‌های بعد از درمان عامل مهمی است که برای تثبیت ترک انواع مواد مخدر ضروری است. می‌توانید با مراجعه به وب‌سایت تسهلیگران از مشاوره تلفنی اعتیاد و هم وابستگی کمک بگیرید.
