اختلال شخصیت خودشیفته یک وضعیت سلامت روان است که در آن افراد به طور غیرمنطقی احساس بالایی از اهمیت خود دارند. آن‌ها به توجه بیش از حد نیاز دارند و به دنبال آن هستند و می‌خواهند مردم آن‌ها را تحسین کنند. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است توانایی درک یا اهمیت‌دادن به احساسات دیگران را نداشته باشند؛ اما در پشت این نقاب اعتمادبه‌نفس شدید، از ارزش خود مطمئن نیستند و به‌راحتی از کوچک‌ترین انتقادی ناراحت می‌شوند.
اختلال شخصیت خود شیفته در بسیاری از زمینه‌های زندگی مانند روابط، کار، مدرسه یا مسائل مالی مشکلاتی ایجاد می‌کند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفتگی ممکن است به‌طورکلی ناراضی و ناامید باشند. این نارضایتی وقتی است که لطف یا تحسین خاصی به آن‌ها داده نمی‌شود که معتقدند سزاوار آن هستند. آن‌ها ممکن است روابط خود را مشکل‌دار و ناکامل بدانند و سایر افراد از بودن در کنار آن‌ها لذت نبرند.
درمان شخصیت خودشیفته حول محور گفتاردرمانی است که روان‌درمانی نیز نامیده می‌شود. بروز ویژگی شخصیت خودشیفته مردان را بیشتر از زنان مبتلا می‌کند و اغلب در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع می‌شود. برخی از کودکان ممکن است ویژگی‌های خودشیفتگی را نشان دهند؛ اما این اغلب برای سن آن‌ها معمول است و به این معنی نیست که آن‌ها به اختلال شخصیت خودشیفته ادامه خواهند داد. در این مقاله از وب‌سایت تسهیلگران قصد داریم به بررسی درمان شخصیت خودشیفته و همچنین بررسی ویژگی شخصیت خودشیفته بپردازیم.
برای مطالعه مقاله «فواید مشاور خانواده آنلاین» کلیک کنید.
علائم اختلال شخصیت خودشیفته
علائم اختلال شخصیت خودشیفته و شدت آن‌ها در افراد مختلف می‌تواند متفاوت باشد. افراد مبتلا به این اختلال می‌توانند:
- به طور غیرمنطقی احساس بزرگی نسبت به خود داشته باشند و نیاز به تحسین مداوم و بیش از حد دارند.
- احساس کنند که آن‌ها مستحق امتیازات و رفتار ویژه هستند.
- انتظار داشته باشند که حتی بدون موفقیت به‌عنوان شخصیت برتر شناخته شوند.
- کاری کنند که دستاوردها و استعدادها بزرگ‌تر از آنچه هستند به نظر برسند.
- مشغول تخیلات در مورد موفقیت، قدرت، درخشش، زیبایی یا همسر عالی باشند.
- باور کنند که آن‌ها از دیگران برتر هستند و فقط می‌توانند با افراد به همان اندازه خاص وقت بگذرانند یا آن‌ها را درک کنند.
- انتظار لطف‌های ویژه را داشته باشند و از دیگران انتظار داشته باشند که بدون اینکه از آن‌ها سؤالی بپرسند، آنچه را که می‌خواهند انجام دهند.
- از دیگران برای به‌دست‌آوردن آنچه می‌خواهند بهره ببرند.
- به دیگران حسادت کنند و باور کنند که دیگران به آن‌ها حسادت می‌کنند.
درعین‌حال، افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفتگی در برخورد با هر چیزی که به‌عنوان انتقاد از نظرشان ایراد می‌شود، مشکل دارند.
رفتارهای تهاجمی افراد با اختلال شخصیت خودشیفته
افراد با ویژگی شخصیت خودشیفته در برخورد با موقعیت‌هایی که ممکن است آن‌ها را با چالش مواجه کند، واکنش‌های متفاوت و بعضاً نامتعارفی نشان می‌دهند. برخی از این واکنش‌ها به شرح زیر هستند:
- زمانی که به رسمیت شناخته نمی‌شوند یا درمان خاصی دریافت نمی‌کنند، بی‌تاب یا عصبانی می‌شوند.
- در تعامل با دیگران مشکلات اساسی دارند و به‌راحتی احساس حقارت می‌کنند.
- با خشم یا تحقیر واکنش نشان دهند و سعی می‌کنند دیگران را تحقیر کنند تا خود را برتر جلوه دهند.
- در مدیریت احساسات و رفتار خود مشکل دارند.
- مشکلات عمده‌ای را در مواجهه با استرس و سازگاری با تغییرات تجربه می‌کنند.
- از موقعیت‌هایی که ممکن است در آن شکست بخورند کناره‌گیری می‌کنند یا از آن‌ها اجتناب می‌کنند.
- احساس افسردگی و گرفتگی خلق‌وخوی دارند؛ زیرا آن‌ها به کمال نمی‌رسند.
- افراد با ویژگی شخصیت خودشیفته احساسات پنهانی از ناامنی، شرم، تحقیر و ترس از افشاشدن به‌عنوان یک فرد شکست‌خورده دارند.
برای درمان شخصیت خود شیفته چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته ممکن است قبول نکنند که مشکلی وجود دارد؛ بنابراین معمولاً به دنبال درمان نیستند؛ اگر آن‌ها به دنبال درمان باشند، به‌احتمال زیاد برای علائم افسردگی، سوءمصرف مواد مخدر یا الکل، یا سایر مشکلات سلامت روان است. آنچه آن‌ها به‌عنوان توهین به عزت‌نفس می‌دانند ممکن است پذیرش و پیگیری درمان را دشوار کند.
اگر جنبه‌هایی از شخصیت خود را که در اختلال شخصیت خود شیفته مشترک است تشخیص می‌دهید یا غمگین هستید، با یک پزشک متخصص قابل‌اعتماد یا روان‌شناس تماس بگیرید. دریافت درمان مناسب می‌تواند به شما کمک کند تا زندگی شما و اطرافیانتان لذت‌بخش‌تر و آرام‌تر شود.
بررسی علل ابتلای افراد به اختلال شخصیت خودشیفته
مشخص نیست که چه چیزی باعث بروز ویژگی شخصیت خودشیفته می‌شود. علت ابتلای افراد به اختلال شخصیت خودشیفته احتمالاً پیچیده است. اختلال شخصیت خود شیفته ممکن است با موارد زیر مرتبط باشد:
- محیط – روابط والدین و فرزند با تحسین بیش از حد یا انتقاد بیش از حد که با تجربیات و دستاوردهای واقعی کودک مطابقت ندارد، اولین موردی است که افراد را در معرض ابتلا به اختلال شخصیت خود شیفته قرار می‌دهد.
- ژنتیک – ویژگی‌های ارثی، مانند ویژگی‌های شخصیتی خاص دومین موردی است که در مبتلا کردن افراد به اختلال شخصیت خود شیفته تأثیرگذار است.
- نوروبیولوژی – ارتباط بین مغز و رفتار و تفکر که بسیار هم تحت‌تأثیر محیط است، سومین موردی است که افراد را در معرض ابتلا به اختلال شخصیت خود شیفته قرار می‌دهد.
عوامل خطر ابتلا به اختلال شخصیت خودشیفته
اگرچه علت اختلال شخصیت خودشیفته مشخص نیست، برخی از محققان فکر می‌کنند که مراقبت بیش از حد یا سهل‌انگاری والدین ممکن است بر کودکانی که با تمایل به این اختلال متولد می‌شوند، تأثیر بگذارد. ژنتیک و سایر عوامل نیز ممکن است در ایجاد اختلال شخصیت خود شیفته نقش داشته باشند.
عوارض ابتلا به اختلال شخصیت خودشیفته
عوارض اختلال شخصیت خودشیفته و سایر شرایطی که می‌تواند همراه با آن رخ دهد عبارت‌اند از:
- مشکلات رابطه
- مشکلات در محل کار یا مدرسه
- افسردگی و اضطراب
- سایر اختلالات شخصیتی
- یک اختلال خوردن به نام بی‌اشتهایی
- مشکلات سلامت جسمانی
- سوءاستفاده از مواد مخدر یا الکل
- افکار یا رفتار خودکشی
جلوگیری از ابتلا به اختلال شخصیت خودشیفته
ازآنجایی‌که علت اختلال شخصیت خودشیفته ناشناخته است، هیچ راه شناخته شده‌ای نیز برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد. اما ممکن است موارد زیر کمک‌کننده باشند:
- دراسرع‌وقت مشکلات روانی دوران کودکی درمان شود.
- در جلسات روان‌شناسی خانواده شرکت کنید تا راه‌های سالم برقراری ارتباط یا کنارآمدن با درگیری‌ها یا ناراحتی‌های عاطفی را بیاموزید.
- در کلاس‌های فرزندپروری شرکت کنید و در صورت نیاز از یک درمانگر یا مددکار اجتماعی راهنمایی بخواهید.
برای مطالعه مقاله «خطرات رابطه با افراد کنترل گر و راهکارهای مقابله با آن را بشناسید» کلیک کنید.
جمع‌بندی
شناخت ویژگی‌های اختلال شخصیت خودشیفته و آشنایی با روش‌های درمان شخصیت خودشیفته به شما کمک می‌کند تا بتوانید به خودتان یا افراد نزدیک به شما که با این مشکل مواجه هستند کمک کنید تا راه درمان را پیدا کنند. گذشته از آن با شناخت ویژگی شخصیت خودشیفته شما می‌توانید در شناخت افراد سریع‌تر به نتیجه رسیده و از انتخاب فرد اشتباه برای روابط خود پرهیز کنید. اگر در ارتباط با افراد باشخصیت خودشیفته هستید می‌توانید به وب‌سایت تسهیلگران مراجعه کنید و فرم درخواست مشاوره را پر کنید تا کارشناسان ما با شما تماس بگیرند.
