اکثر کسانی که در دام اعتیاد گرفتار شده‌اند، پیش از این با کسانی در ارتباط بوده‌اند که اعتیاد داشته‌اند. ممکن است در حال حاضر شما یا فرزندانتان دوستانی داشته باشید که معتاد هستند. شاید در حالت عادی معتقد باشید که ارتباط با این افراد تأثیری بر شما یا فرزندتان نخواهد داشت. در ادامه این مطلب از سایت تسهیلگران بررسی می‌کنیم چه افرادی شما را در معرض گرفتاری به اعتیاد قرار می‌دهند. به نظر شما تاثیر دوستان در اعتیاد چقدر است؟
طبق تحقیقات انجام شده گرفتاری به اعتیاد بیشتر از زمان نوجوانی یا اوایل جوانی اتفاق می‌افتد. همان‌طور که همهٔ ما این دوره را تجربه کرده‌ایم می‌دانیم که دوستان در سنین نوجوانی برای یک فرد بسیار اهمیت دارند. درواقع نوجوان خواسته یا ناخواسته شبیه به گروه دوستانی می‌شود که با آن‌ها ارتباط زیادی دارد. حال اگر دوست معتادی در این گروه باشد، احتمال گرفتار شدن بقیه در دام اعتیاد بسیار بیشتر می‌شود.
نوجوانی و اعتیاد
بر هیچ‌کس پوشیده نیست که اعتیاد در جامعه به چه اندازه مهلک و مخرب است! در واقع گرفتاری به اعتیاد در سنین نوجوانی می‌تواند به نیروی کار تازه نفس در کشور و همچنین نسل والدین آینده ضربه بدی بزند. در حال حاضر دو موضوع در این زمان بسیار پراهمیت و مطرح است:
پایین آمدن میانگین سنی در اعتیاد
با پایین آمدن میانگین سنی در اعتیاد مصرف برخی از مواد مخدر مانند ماری‌جوانا، حشیش، شیشه و غیره در بین نوجوانان و جوانان نسبت به گذشته بسیار افزایش یافته است.
دوستان معتاد
همان‌طور که اشاره شد طبق تحقیقات صورت گرفته نوجوانان و جوانانی که در گروه دوستان خود افراد معتاد دارند، بسیار بیشتر از دیگران در معرض گرفتاری به اعتیاد هستند.
چرا نوجوانان بیشتر از سایر افراد در دام اعتیاد گرفتار می‌شوند؟
در سنین کودکی، فرد بیشتر با اعضای خانواده در ارتباط است و تحت مراقبت والدین است. وقتی که افراد وارد سن نوجوانی می‌شوند، ارتباطشان با گروه همسالان و دوستان خود بسیار بیشتر می‌شود. در این دوره که دوره بسیار حساسی هم است، نوجوان به دنبال هویت و استقلال خود می‌گردد. در عین حال هنوز به خودشناسی و مهارت‌های اجتماعی مانند مهارت نه گفتن دست نیافته است؛ بنابراین، نوجوانی که هنوز نمی‌تواند هیجانات خود را کنترل کند و با دوستان ناباب و معتاد در ارتباط است، می‌تواند تحت تاثیر دوستان خود گرفتار اعتیاد شود. پس نوجوانان بیشتر از سایر افراد در دام اعتیاد گرفتار خواهند شد.
برای مطالعه مقاله «۵ مهارت کلیدی که زندگی شما را بهبود می‌بخشد» کلیک کنید.
تاثیر دوستان در سنین نوجوانی و جوانی
با توجه به روحیات دوران نوجوانی، هر فردی در این دوره به این حس دست پیدا کرده که توسط بزرگسالان، اعضای خانواده و مخصوصاً پدر و مادر خود درک نمی‌شود. در چنین مواقعی نوجوان به سمت گروه دوستان هم سن و سال خود کشیده می‌شود. زیرا در جمع هم سن و سال‌های خود نه تنها سرزنش نمی‌شود، بلکه احساس می‌کنند بیشتر درک می‌شود؛ حتی گاهی برای برخی احساسات، رفتار و کارها توسط دوستان خود تشویق می‌شود.
نوجوانی که در گروه دوستان خود احساس درک شدن را تجربه می‌کند، تحت تاثیر دوستان خود ممکن است کارهای بسیاری را انجام دهد تا توسط آن‌ها پذیرفته شود. همچنین ممکن است بر اساس حس کنجکاوی دوره نوجوانی اعمالی را بدون اینکه کسی آن‌ها را سرزنش کند انجام دهند. برخی برای تفریح و خوشگذرانی خود، روی به مصرف مواد مخدر می‌آورند.
بسیاری از کسانی که در دام گرفتاری به اعتیاد افتاده‌اند می‌گویند مصرف مواد مخدر را از دوران نوجوانی و تحت تاثیر دوستان خود شروع کرده‌اند. ابتدا با یک تعارف دوستانه و به صورت مجانی شروع می‌شود و پس از معتاد شدن مجبور به ادامه ارتباط با دوست معتاد یا موادفروش خود خواهد بود.
عوامل زمینه‌ساز گرایش به دوستان ناباب
دوره نوجوانی دوره بسیار حساسی است. هر نوجوانی در این دوره به دنبال هویت، استقلال و پیداکردن الگو برای خود بیشتر به سمت ارتباط با دوستان خود گرایش پیدا می‌کند. هر یک از این موارد مهم تحت تاثیر دوستان ناباب می‌تواند منجر به سوء مصرف مواد و اعتیاد شود. در ادامه به بررسی هر یک می‌پردازیم.
هویت
سن نوجوانی سنی است که هویت یک فرد شکل می‌گیرد. اگر نوجوان در شرایطی باشد که نتواند هویت خود را بشناسد ممکن است دچار سرخوردگی، افسردگی، ناامیدی و بی‌اعتمادی شود. این موارد می‌توانند زمینه‌ساز گرفتاری به اعتیاد باشند.
در صورتی که نیاز فرد برای شناختن هویت خود در خانواده و اجتماع به‌درستی برآورده شود، نوجوان برای این کار به سمت دوستان ناباب و راه‌های نادرست کشیده نمی‌شود؛ بنابراین، در این مورد علاوه بر خود نوجوان، مسئولیت مهمی بر دوش خانواده، اجتماع، مدرسه و غیره است. در غیر این صورت نمی‌توان تنها خود نوجوان را مقصر دانست و مسئولیت خانواده و جامعه را نادیده گرفت.
گسست از خانواده
گفتیم که دوره نوجوانی بسیار دوره حساس و حائز اهمیتی است. در این دوره چگونگی رفتار با نوجوان تاثیر بسزایی در آینده او خواهد داشت. برآورده کردن برخی از نیازهای اساسی هر فرد در دوره نوجوانی بیشتر از هر زمان دیگری مهم است. به‌عنوان‌مثال نیاز به عاطفه و صمیمیت بین افراد خانواده برای هر نوجوانی بسیار اهمیت دارد.
چنانچه این نیاز در خانواده برای وی برآورده نشود، فرد برای برطرف کردن نیاز خود بیشتر به سمت گروه دوستان خود گرایش می‌یابد. در صورتی که ممکن است در محیط‌های خارج از خانواده و گروه دوستان هم پاسخ مناسب و درستی برای رفع نیازهای خود نگیرد. در چنین موقعیت‌هایی احتمال گرفتاری به اعتیاد و سوء مصرف مواد مخدر برای نوجوان چند برابر بیشتر خواهد شد.
برای مطالعه مقاله «اصولی‌ترین راه‌های پیشگیری از اعتیاد» کلیک کنید.
الگویابی و استقلال
در سن نوجوانی فرد با عضویت در گروه‌های اجتماعی جدید قصد رسیدن به استقلال را دارد. تاثیر دوستان در این مورد بسیار بیشتر از موردهای دیگر است. نوجوان در پی استقلال یابی، به صورت آگاهانه و حتی ناخودآگاه به دنبال الگوهایی برای خود می‌گردد.
حال اگر نوجوان با گروهی از دوستان ناباب آشنا شود که برای پذیرفتن وی، او را دعوت به مصرف مواد و رفتارهای اشتباه کنند، نوجوان ممکن است گرفتاری به اعتیاد را تجربه کند. این تجربه می‌تواند کل آینده فرد را دچار مشکل کند و در زمینه‌های مختلف زندگی برای او دردسرساز شود.
این یک واقعیت است که تاثیر دوستان ناباب در زندگی نسبت به هر فرد دیگری بسیار بیشتر و مخرب‌تر خواهد بود.
سخن آخر در این مقاله تاثیر دوستان در گرفتاری به اعتیاد بررسی کردیم. گفتیم که این موضوع در دوره نوجوانی و جوانی بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا طبق تحقیقات نوجوانان بیشتر در معرض گرفتار شدن در دام اعتیاد هستند. اگر می‌خواهید در زمینه اعتیاد اطلاعات بیشتری را کسب کنید و تغییرات مثبتی را در زندگی خود و اعضای خانواده‌تان به وجود آورید، بسته آموزشی عینک خاکستری شما را به هدفتان می‌رساند. این پکیج آموزشی از سایت تسهیلگران می‌تواند شما را برای تغییرات مثبت و پیشرفت در زندگی آماده کند.
